Мешіт / Көрнекті орындар

Осы мерзімдегі ескерткіш маңыздылығы ғибадат ғимаратынығ аздығынан алдын-ала келісілген, жергілікті және электикалық сәулетті ситезбен қабылдау.
Татар слободасында (қазіргі Нариман базарының ауданы) тұратын мұсылмандар, бай көпестер құрбандықтар ақшасына 1893 жылы Мешіт құрылған.

Ресей имсператорының заңы мен заң жинқтарына сәйкес жаңадан қоңыстанған қала мен селоларда тұратын тарат-мұсылмандарға, немес-лютерандар және басқа да православиалық емес дінге сенуші тұлғаларға шектеу немесе рұқсат берілген жоқ. Бірақ Траоиц қаласын маңындағы белгілі татар отбасының байлығы мен ықпалының ісерінен жағдай өзгерді. Татарлық, одан кейін Шакировтық, одан кейін Наримандық слобода жас Қостанай қаласы өміріңді үлкен роль ойнады. Жаңа мешітке негізгі қаржы беруші белгілі көпес және біздің қаланың қайырымдылығы к. ХIХ – ж. ХХ б.ғ «Братья Яушевы» Троицк сауда үйінің өкілі Абдулвалей Ахмедханович Яушев болды.

Екіқабатты мешіт жартылайдөңгелек шығыңқы жермен жоғарғы болконмен аяқталды, одан мұсылмандарғы сыйынуға шақырды. Биіктігі 6 метрдан тұратын мешіт ғимараты екі сатыға бөлінді. Киіз төселген төменгі сатыда бай емес мұсылмандар, қабырғасы және еденге кілемдер төселген жоғарғы сатыда – жергілікті ақсүйектер.

1931 жылы қалалық Кеңесінің шешімі бойынша мешіт ғимараты клуб ретіндеберілді. Бірінші киномеханих С. Захаров: «Клубта кино тек кешке ғана болатын, белгілі уақыты көрсетілмейтін, афишада – фильмнің басталуы сиырдан кейін деп жазылатын» деп есіне алады. Ұлы Отан соғысы кезінде ғимаратта эвакопунт ортатылды, онда қауіпсіз жерге көшірілген ленинградтықтарды орналастырды. Ал соғыстан кейін мұнда ЖККТ (жас көрермендер кинотеатр) орналастырылды, одан кейін областық филармония концерт залы ретінде қайта құрылды. Қазіргі кезде онда мешіт орналасқан.

Ескерткіштіштің интерьер көріністері, төменгі қабат деңгейіндегі құрылыс орнатылды, нәтижесінде алғашқы көрінісі өзгертілді.

Ескерткіш сипаттамасы

Ескерткіш датасы – 1893 жыл.
Орналасқан мекен-жайы: Қостанай қ., Әл-Фараби даң. 44, Абай көшесінің бұрышы
Бастапқы кездегі интерьер көрінісі сақталған жоқ.

Филармония үшін жасалған барлық интерьерлер өзгертіліп, мешітке арнайы жабдықталған. Қайта құрылысқа қарамастан, ғимарат өз архитектуралық жекеменшіктігін жоғалтқан жоқ.

Мешіт ұзындыға – 26,86 м, ені - 16,5 м. Қайта құрылыс ұзындығы - 16,5 м, ені - 4,8 м. Михраб ені - 3 м ішкі қабырға шеттері.