Жалпы ақпарат

 

Қазақстанның 14 облысының бірі болып табылатын Атырау облысы Орал өзені өтетін Азия мен Еуропа континентерін бөліп жатқан батыстағы шекара территориясында орналасқан.

Атырау облысы 350 шақырым оңтүстіктен солтүстікке, 600 шақырым шығыстан батысқа созылып жатыр және жалпы көлемі 118,6 мың шақырым квадрат.
Атырау атауы «шексіз жер» деген мағынаны білдіреді, шынымен Каспий теңізіне құятын Орал өзені сағасының төменгі ағысы бойымен жазылып жатқан шексіз жазықтық.

Облыс территориясының түрі үшбұрышты және теңіз деңгейінен 10 метр шамасында көтерінкі. Облыстың төменгі бөлігі тұманды жер мен өзенге біртіндеп ауысады, ал шығыс-солтүстік бөлігі біртіндеп көтеріліп, Ақтөбе облысымен шектесіп жатқан қыратты ауданға ауысады.

Ресей шекарасының батыс бөлігінен Волга өзені ағып өтеді. Каспий теңізіне құйып жатқан Волга мен Орал өзендерінің ара қашықтығының барлық дерлік бөлігін Атырау облысы алып жатыр.

Облыстың орталық бөлігінен Орал өзені (2,428 шақырым), шығыс жағынан Жжем (712 шақырым), Сағыз (712 шақырым),Ойыл (800 шақырым), Индер (110,5 шақырым) өзендері ағады.

Климаты қатты континенталды, жазда құрғақ ,ыстық, ал қыста ылғал қармен сипатталатын салқындық.

Атырау қаласы кеңдігі 47, -07 С., ұзақтығы 51-53 болатын жазы ұзақ, қысы қысқа күндермен сипатталады.

Қаңтар айындағы орташа температура -8С-ден бастап -12С-ге дейін, ал шілде айындағы орташа температура 24+С-ден бастап +26С-ге дейін. Ең төменгі температура -38С, ең жоғары температура +45С.

Каспий теңізіне құйып, облыс орталығынан өтіп жатқан Орал өзенінің арқасында ол жердегі температура судан алыс жердегі аудандардың температурасымен салыстырғанда төмен болып келеді.

Жауын-шашын болар-болмас деңгейде, жылына орташа 150 мм, 200 мм шамасында болады. Жел бағыты қаңтар айында оңтүстік-шығыс бағытта болса, ал маусым айында батыс бағытта болады.

Атырау облысында 1 қала, 7 аудан.

Облыстағы жалпы халық саны 480,000 адамды құрайды , жалпы ауданы 118,600 шаршы шақырым, халық тығыздығы 4,1 адам/ш.ш. Қала халқы 274,000(57%), ауыл халқы 206,000(42,9%). Атырау облысында 84 ұлт өкілдері тұрады.

Атырау облысы жоғары экономикалық потенциалмен сипатталады және Қазақстан қоғамы мен елдің  дамуында маңызды роль атқарады. 
Жыл сайын облысымызға шетел компаниялары көптеп келуде, күні бүгін облысымыз әлемнің 56 елінің 480 фирмасымен ынтымақтастықта.

Жылыой ауданы

- Құрылған уақыты: 1928 жыл;
- Жалпы ауданы: 29,300 шаршы шақырым;
- Орналасуы: Каспий теңізінің солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан, территориясымен Жжем өзені ағып өтеді. 
- Халқы: 69,700 адам, халық тығыздығы: 2,4 адам/ш.ш.
- Административтік орталығы: Құлсары қаласы(1939 жылы құрылған), 48,600 халқы бар, Атырау қаласынан 230 шақырым қашықтықта.
- Туристік назар аударарлық орындар: «Аралтөбе» басшы, көсем жерленген тарихи орын болып саналады, мұнда алтынның бөліктерінен жасалған  Сарматтар кезеңіндегі киім-кешектер табылған. 

- Қызмет түрі: Мұнай және газ өндіру. 
Теңіз мұнай кен орны : Каспий теңізінің солтүстік жағалауында, сазды – ойпат жерде орналасқан.
Бұл орын 1979 жылы табылып, сол жылдары ең ірі мұнайлы жерлерінің бірі болып есептелген. Атырау қаласынан 350 шақырым жерде орналасуы оған мұнай құбыры тасымалында маңызды функция береді.

Индер ауданы  
- Құрылған уақыты: 1933 жыл;
- Жалпы ауданы: 10,900 шаршы шақырым;
- Орналасуы: Аудан Орал теңізі өтіп жатқан, облыстың солтүстік бөлігінде орналасқан. 
- Халқы: 30,700 адам, халық тығыздығы: 2,8 адам/ш.ш.
- Административтік орталығы: Индер ауылы (1935 жылы құрылған), 11,900 халқы бар, Атырау қаласынан 195 шақырым қашықтықта. 
- Қызмет түрі: мал шаруашылығы. 
Негізгі кәсіпорындар: ISI – Gips – Inder LLP, Ingergas, Zharsuat, Kazakhtelecom, ISC және т.б.

Исатай ауданы  
- Құрылған уақыты: 1928 жыл;
- Жалпы ауданы: 14,700 шаршы шақырым;
- Орналасуы: Атырау қаласының батысында, Атырау қаласы мен Құрманғазы ауданының ортасында орналасқан.
- Халқы: 24,300 адам, халық тығыздығы: 1,6 адам/ш.ш.
- Административтік орталығы: Аққыстау ауылы (1973 жылы құрылған), 11 900 халқы бар, Атырау қаласынан 200 шақырым қашықтықта. 
- Қызмет түрі: мал шаруашылығы.
Негізгі кәсіпорындар:  «Sazankurak», «Zhaimunaigaz», «Prycaspian», «Petroleum LLP», «Zhanbai», «Svetlandoil» және т.б.


Қызылқоға ауданы
- Құрылған уақыты: 1944 жыл;
- Жалпы ауданы: 24,900 шаршы шақырым;
- Орналасуы: Атырау қаласының солтүстік шығысында орналасқан. Ауданынан Сағыз,Ойыл өзендері өтіп жатыр.
- Халқы: 32,500 адам, халық тығыздығы: 1,3 адам/ш.ш.
- Административтік орталығы: Миялы ауылы (1959 жылы құрылған), 6 200 халқы бар, Атырау қаласынан 300 шақырым қашықтықта. 
- Қызмет түрі: мал шаруашылығы. 
Негізгі кәсіпорындар: Қайнармұнайгаз, Қазақ-түрік Біріккен кәсіпорны «Матин» және т.б.

Құрманғазы ауданы  

- Құрылған уақыты: 1928 жыл;
- Жалпы ауданы: 20,800 шаршы шақырым;
- Орналасуы: Атырау қаласының батысын бөлігінде, Ресеймен шекаралас орналасқан. Құрманғазы ауданының аумағынан көптеген өзендер өтіп жатыр, олардың ішінде ең ірі өзен «Қиғаш».
- Халқы: 58,800 адам , халық тығыздығы: 2,8 адам/ш.ш.
- Административтік орталығы: Ганюшкин ауылы (1793 жылы құрылған), 13 100 халқы бар, Атырау қаласынан 260 шақырым қашықтықта. 
- Қызмет түрі: мал шаруашылығы, егін шаруашылығы. 

 Мақат ауданы  
- Құрылған уақыты: 1924 жыл;
- Жалпы ауданы: 4,900 шаршы шақырым;
- Орналасуы: Атырау қаласының шығысында орналасқан. Ауданмен Сағыз өзені өтіп жатыр.
- Халқы: 27 900 адам , халық тығыздығы: 5,7 адам/ш.ш.
- Административтік орталығы: Мақат ауылы (1924 жылы құрылған), 13 900 халқы бар, Атырау қаласынан 130 шақырым қашықтықта. 
- Негізгі кәсіпорындар: Доссормұнайгаз, Мақатэнергоремонт, Мақатсервис және т.б.

Махамбет ауданы  
- Құрылған уақыты: 1938 жыл;
- Жалпы ауданы: 9,600 шаршы шақырым;
- Орналасуы: Атырау қаласының солтүстік бөлігінде. Аудан бойынша Жайық өзені өтіп жатыр.
- Халқы: 26,600 адам 
- Административтік орталығы: Махамбет ауылы (1938 жылы құрылған), Атырау қаласынан 67 шақырым қашықтықта. 
- Қызмет түрі: мал шаруашылығы, егін шаруашылығы. 
- Негізгі кәсіпорындар: «Мамыр-1», «Райхан», «Раушан», «Қорған»және т.б.


Қазақстанның қалаларына арзан бағамен баруға, арналған теміржол магистралінің жүйесі жақсы дамыған. Атыраудан темір жол арқылы Қазақстанның келесі қалаларына : Астана, Алматы, Ақтөбе, Ақтау қалаларына және шекарамен ресейлік Астрахань қаласына бару жақсы дамыған. Аталған қалалар арқылы жолаушылар және жүк тасымалдау поездары барлық жақын және алыс шетелдерге жүреді. Атырау облысы шығыс-батыстық және Жайық өзенінің бойымен оң-солтүстік автомагистральдар кесіп өтеді. Бұл автомагистральдар тек қана Қазақстанның аумағы бойынша емес, Ресейді кесіп өтіп халықаралық автомагистральдармен байланысады. 


Атырау облысы туризмді дамытуға және демалуға қолайлы. Табиғи қорлары және тарихи-мәдени мұрасы туризмнің келесі түрлерін дамытуға мүмкіндік береді: сауықтыру, спорттық, танымдық, экологиялық, экстремалдық және т.б.
Атырау облысы Қазақстан Республикасының батыс бөлігін ала Каспий теңізінің солтүстік және солтүстік-шығыс жағалауы мен Жайықтың сағалық бойын қамтиды. Сондықтанда облыс атауы өзінің географиялық орнына, қазақтың ежелгі қос су айдындарына тікелей байланысты қалыптасқан, яғни Жайық өзенінің Каспий теңізіне құятын атырауынан туындаған. 
Облыстың алаңының көлемі-118,6 мың шаршы шақырым. Солтүстігінен оңтүстігіне дейінгі қашықтығы 350 шақырым болса, батысынан шығысына дейін 600 шақырым болады. Географиялық тұрғыдан облыстың солтүстік –батыс жағы Еуропада, ал бүкіл шығыс жағы Азияда, негізінен шөлейттік аймақта жатыр. Жерінің орналасуына қарай батысында Ресейдің Астрахань облысымен шектеседі. Атырау облысы Каспий теңізінің солтүстігі мен солтүстік –шығысында орналасқан. 
Облыстың климаты континенттік, жазы ыстық, қысы суық. Күзі мен көктемі қысқа мерзімді. Қаңтарда температура – (-38-40°С) аяздаса, шілдеде (+ 40+42°С) ыстыққа дейін жетеді.
Атырау облысының халқы көп ұлтты. Атырау облысында 84 түрлі ұлттың халқы тұрады. Облыс халқының саны - 513 мыңнан астам, оның ішінде қала тұрғындары -2,3% құрайды.
Атырау облысы үлкен кәсіпорындық және ауылшаруашылығының орталығы. Облыстың жер қойнауында қалың шөгінді қабаттармен байланысқан әр түрлі пайдалы қазындылар мол. Олардың ішінде қоры аса бай әрі негізгісі мұнай болып табылады. Атырау өңірінде мұнай өндіру тарихы 1899 жылдан басталады.
Инвестициялық –тартымды облыс және Қазақстанның мұнайлы астанасы. Атырауды – қазіргі уақытта әлемдегі іскер адамдардың басым бөлігі біледі. Облыстың географиялық орналасуына байланысты көлік коммуникациясы, телекоммуникация мүмкіншілігіне кең спектрі арқылы жер шарының әр нүктесіне оперативті хабарлама жіберу жүйесі жақсы дамыған.

Атырау – үлкен мұнай-газ өндіру орталығы. 1993 жылы ашылған Теңіз(қазақ-американдық бірлесе «ТенгизШевройл» атты бірінші ірі масштабты кәсіпорны ашылды) мұнай кенінің табылуы – мұнайлы астана Атыраудың жаңа тарихы жаңаша жазыла бастады.
 Атыраудың өзен порты Иран, Әзірбайжан, Түркменстанмен теңіз жолы арқылы байланысады, сонымен қатар Волга өзені арқылы Қара және Азов теңіздеріне шыға алады.
Облыста 5 жоғары оқу орындары, 4 ғылыми-зерттеу және жобалау институттары бар(геологиялық-барлау, балық және ауыл шаруашылығы, мұнай және газ жобалау институты).
Атырау облысының өсімдік және аңдық әлемі де бай. Каспий теңізінің қызыл балықтарын және қара икрасын жабдықтайды, және де Қазақстанның мал шаруашылығымен айналысатын облыстарының бірі болып саналады. Теңізде аса қымбатты балық түрлері кездеседі оның ішінде – теңіз балығының -53 түрі, өзен балығының – 42 түрі және өткінші балықтың -122 түрі.
Атырау облысы екі жақты өркенитте орналасқан. Олар батыс және шығыс. Облыстың аумағын Еуропа және Азия материктері екіге бөледі. Облыс орталығы-Атырау қаласы (1992ж.дейін Гурьев қ.), Жайық өзенінің бойында орналасқан, ірге тасы 1640 жылы құрылған.
Аймақтық тарихы бай. Облыста діни сәулет ескерткіштері, оның ішінде көбіне ежелгі некропольдер, жер асты мешіттер, сағанатамалар, қошқартастар, құлпытастар, сандықтастар өте көп. Бұл ескерткіштердің барлығы өздерінің үлкен әр түрлілігі және сәндік өңдеуімен ерекшеленеді. Мыңдаған ескерткіштер тарихи, археологиялық, архитектуралық және монументтік өнерлер(олардың ішінде 54 тарихтық, 119 монументтік өнер, 43 археологиялық, 150 архитектуралық және 800-ден аса діни салулар) арғы ата-бабаларымыздың рухани мұра айбындылығының ұрпағы екенін еске салады.
Атырау қаласынан 50 шақырым жерде ежелгі қазақ халқының бүкіл тарихын көрсететін, болашағы бар туристік маршруттардың бірі, мемориалды кешен «Хан Ордалы Сарайшық» орналасқан. Жеті хан мемориал ескерткіш кешені, өзі аппақ қардай сұлулығымен және адам қолдарының керемет жасау айбындылығымен таң қалдырады. Сарайшық қалашығы-Еуропадан Орта Азия және Қытайға баратын қысқа жол, Алтын орданың ең ірі сауда орталығы болды.
Мәдениет және өнер. Атырау облысының мәдени өмірі қызық және маңызды. Өзіндік М.Өтеміс атындағы драма театры, Н.Жантөрин атындағы облыстық филармониясы, Д.Нұрпейісова атындағы танымал қазақ ұлттық аспабының академиялық оркестрі, декоративті-қолданбалы облыстық көркем өнер мұражайы, 7 аудандық дербес мұражайлары, халық шығармашылығының ғылыми-әдістемелік және мәдени-демалу қызметінің облыстық орталығы бар. Ұлттық фонд-145 кітапхана.
Халық мақтанышы-Д.Нұрпейісова атындағы облыстық академиялық оркестрі. Бұл оркестр халықтық-орындаушылық өнерінің классикалық насихаттау орталығы болып табылады.
Облыстық көркем және қолданбалы өнер мұражайында 1275 экспонаты бар. Бұлар Қазақстан және Ресейдің замандас қолданбалы өнерінің түпнұсқалары. 
Қымбат металдардан жасалған зергерлік бұйымдар жинағы, ғасырдың зергерлік-шеберлерінің бұйымдары облыстық тарихи-аймақтық мұражайында орналасқан. Атырау облысында тұратын әр түрлі ұлттардың тарихи экспозициялары мұражай бөлмелерінде көрсетілген.
Аймаққа келуші туристтер ежелгі Прикаспий өңірінің ерекше қайталанбас ландшафттары, тарихы, мәдениеті, экономикасы мен адам өмірлерімен таныса алады. 
Бүгінгі таңда туризм саласында 35 турагент, 9 туроператор, 2 туризм нұсқаушысы және 52 қонақ үйі бар. Турситтерге тамақтандыру, орналасу және мәдени дамуына қызмет етеді.


 

Қаланы немесе аймақты таңдаңыз:

Қонақ үй броньдау

Броньдау

Қала Қонақтар
Келу күні